De kogel in de kerk

Broekhuizen

Plaats: In en aan de oostmuur van de St.Nikolaaskerk Broekhuizen
Jaar van oprichting: 1793

Aan de oostzijde van de St.Nikolaaskerk in Broekhuizen zit op 6 meter hoogte een ronde ijzeren kogel in de muur ingemetseld met het jaartal 1793 eronder.
Hierbij hoort natuurlijk een verhaal wat reeds lang in Broekhuizen bekend is.
De bekende rondreizende verslaggever A.F.v.Beurden vermeldt al in de Maasgouw van augustus 1891 hoe deze kogel in de kerk is terecht gekomen.
Hier volgt zijn relaas :
In 1793 lag een Fransche compagnie te Broekhuizen, zij teerden en smeerden te Broekhuizen evenals overal, op den boer en hadden het vooral op worsten en hammen gemunt. De mensen moesten de inkwartiering dulden.
Op 2 maart 1793 kwam echter van Venlo aan de overkant van de Maas een detachement Hollandsche artilleristen en fuseliers met vier kanonnen en een houwitser, onder aanvoering van den luitenant Pyll en onder bedekking van een aantal Hannoveranen, opdagen. Door bespieders en de bewoners van de overzijde hadden zij spoedig de aanwezigheid van het hoopje Franschen te Broekhuizen vernomen. Om deze te verdrijven uit het dorp en uit de batterij op de waard ten zuiden van het dorp begon het bombardement van Broekhuizen.
De eerste kogel vloog door het dak van het brouwhuis van de schepen van Soest en verbrijzelde een massa pannen.
Toen werden de Franschen bang, dat de vijand over de Maas zou komen om hen aan te vallen en gebruikte daarom een krijgslist,die uitstekend gelukte.
Vanaf de Stadsberg buiten Broekhuizen trokken de Franschen in het gezicht der Hannoveraanse troepen naar Broekhuizen en daar heimelijk het veld in, om hun mars weer opnieuw te beginnen.
Toen de vijand aanhoudend compagnie op compagnie naar het dorp zag trekken, meende hij, dat er veel volk lag en waagde den overtocht niet. Wel bleef het bombardement voortduren. De inwoners waren meest allen in de kerk, waar de pastoor de H.Mis opdroeg. Bij een volgend schot vloog een kanonskogel door het venster de kerk in en verbrijzelde den arm van een beeld en sloeg den schrik in de verzamelde menigte. Alles vluchtte de kerk uit, alleen de pastoor en de koster zetten den dienst voort. De kogel is als merkwaardigheid buiten in de muur gemetseld met het opschrift 1793 aan den onderkant. Een andere kogel van ´tzelfde kaliber zit nog in de muur van een bakhuis van den heer Aerts.
Door de Franschen was verschillende malen geantwoord en met zooveel succes dat de Hannoveranen spoedig aftrokken.
Aldus eindigde het beleg van Broekhuizen met het zegevieren der Franschen.

Tot zover het relaas opgetekend door A.F.v.Beurden uit 1891.
We kunnen nog dagelijks constateren dat op zeer veel plaatsen de kogel door de kerk is behalve in Broekhuizen. Daar zit hij er nog altijd in.