Voormalige watermolen kasteel ter Horst

Horst

Plaats: hoek Venrayseweg-Tienrayseweg, Horst
Bouwjaar oorspronkelijke molen: rond 1350

Op deze plek stond al rond 1350 langs de Groote Molenbeek een watermolen, die in 1890 is afgebroken. De watermolen hoorde bij Kasteel Huys ter Horst. Wat nu ervan rest is een soort poel met een stukje beek in een bosje.

De watermolen in Horst was de enige dubbele watermolen binnen het Land van Kessel. Het was een molen met twee raden. De molen stond aan de noordzijde van de weg van Horst naar Tienray, ongeveer op de plaats waar nu de A73 deze weg kruist. Op de tekening is de ligging van deze dubbele watermolen aan de Groote Molenbeek aangegeven.

In de negentiende eeuw werd de watermolen gebruikt als olie- en graanmolen. Door sluizen kon men de waterstand regelen. Opvallend is het ontbreken van een molenvijver bij deze watermolen. De watermolen beschikte immers over een reserve reservoir: het stelsel van binnen- en buitengrachten van het nabij gelegen kasteel Huys Ter Horst. Waarschijnlijk bood dit ook in droge zomers voldoende watervoorraad voor het aandrijven van de watermolen. Op de hoek van de Venrayseweg/Tienrayseweg ziet u nog een restant van deze waterwerken. Daar ligt een bosje met erin een poel en een stukje beek. Dat was vroeger de plek waar de watermolen stond. De molenaar woonde  in het Meulehoês (molenhuis), dat ook in eigendom van het kasteel was. Hij was in dienst van de kasteelheer. Een oude boerderij met de naam ‘Meulehoes’ ligt hier schuin tegenover aan de Venrayseweg.

Het einde van de Horster Watermolen

In 1890 werd de dubbele watermolen in Horst door de toenmalige eigenaar Otto graaf von und zu Westerholt und Gijsenberg verkocht aan de gemeente Horst. De verkoopprijs bedroeg 2500 gulden. In de verkoopakte was bepaald dat de watermolen afgebroken zou worden. Bovendien mocht de verkoper ter plaatse of elders aan de Molenbeek in de gemeente Horst geen nieuwe watermolen bouwen. Deze laatste bepaling kan enerzijds in verband staan met het beëindigen van de water- en stuwrechten en anderzijds verband houden met het feit dat een nieuw gebouwde watermolen een grote concurrent zou worden van de bestaande particuliere molens te Horst. In 1890 waren dit de ‘Oude Moolen’, de molen in Middellijk en de ‘Beuyssenmolen’, terwijl in 1892 de ‘Meule van Op de Laak’ werd gebouwd.

Aanduiding op tekening:

1 Watermolens  
2 Groote Molenbeek  
3 Grachten kasteel Huys ter Horst
4 Omleiding 
5 Camps plats
6 Helpeney
7 Molenhuis
8 Weg naar Tienray en Meerlo
9 Weg naar Venray
10 Weg naar de oude molen